Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki
Rozmiar czcionek: Domyślna czcionka A Większa czcionka A+ Największa czcionka A++ | Zmień kontrast
Publiczna Szkoła Podstawowa im. mjr. Jana Piwnika "Ponurego" w Mominie

Życiorys

       

    Patronem Publicznej Szkoły Podstawowej w Mominie jest major Jan Piwnik „Ponury”, „Donat”. Legendarny dowódca AK walczący w Górach Świętokrzyskich, cichociemny, kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari. W Janowicach znajduje się rodzinny dom „Ponurego”, w którym obecnie mieści się Kwatera im. mjr. „Ponurego”.

     Jan Piwnik urodził się 31 sierpnia 1912 roku we wsi Janowice, tuż pod Witosławską Górą jeleniewskiego pasma Gór Świętokrzyskich. Syn Jana i Zofii z d. Kłonica. Dzieciństwo spędził w rodzinnej wsi, gdzie uczęszczał do szkoły powszechnej, którą ukończył w 1923 roku. W roku 1924 rozpoczął naukę w gimnazjum im. Joachima Chreptowicza w Ostrowcu Świętokrzyskim, a w 1932 roku zdał maturę, jako pierwszy młody człowiek z Janowic.  Po ukończeniu szkoły opuścił rodzinne strony na 11 lat.

    Od 11 sierpnia 1932 do 23 czerwca 1933 roku przebywał w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, którą  skończył w stopniu plutonowego podchorążego. W 1934 roku awansowano go na podporucznika rezerwy.

    11 grudnia 1933 roku został przyjęty do Policji Państwowej i skierowany 2 stycznia 1934 r. na półroczne przygotowanie w Normalnej Szkole Fachowej dla Szeregowych w Mostach Wielkich. Po jej ukończeniu otrzymał stopień aspiranta, następnie kierował posterunkiem w Horochowie na Wołyniu.
W 1938 roku skierowany został do Szkoły Policji Państwowej w Golędzinowie, gdzie dowodził kompanią szkolną.

      W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku stał na czele zmotoryzowanego batalionu policji. 23 września 1939 roku przekroczył granicę polsko - węgierską. W marcu 1940 roku uciekł z obozu internowania na Węgrzech. Dostał się przez Jugosławię oraz Włochy  do Francji, gdzie przydzielono go do 4 Pułku Artylerii Ciężkiej. Po kapitulacji Francji, w czerwcu 1940 roku jako jeden z ostatnich został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Otrzymał przydział do 4 Brygady Kadrowej  Strzelców gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego. Następnie przeniósł się do 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. W styczniu 1941 roku brał udział w kursie walki konspiracyjnej w Briggens pod Londynem oraz kursie spadochronowym w Ringway koło Manchesteru. Po ukończeniu kolejnych 5 kursów zasadniczych: zaprawowego, badań psychotechnicznych, spadochronowego, walki konspiracyjnej oraz odprawowego zyskał status kandydata na cichociemnego. 20 marca 1941 roku został awansowany do stopnia porucznika. Po przeszkoleniu w zakresie dywersji. 10 października 1941 roku złożył przysięgę obowiązującą w ZWZ - AK, przyjął pseudonimy: „Donat” i „Ponury”. W nocy z 7 na 8 listopada 1941 roku w ramach operacji „Ruction”, skoczył do Polski  jako jeden z pierwszych cichociemnych żołnierzy Armii Krajowej. Zrzut przyjęła placówka odbiorcza „Ugór” leżąca pod Łyszkowicami,  20 kilometrów na zachód od Skierniewic. Wśród członków obsługi placówki znajdowała się  Emilia Malessa ps. „Marcysia”, która później została żoną Jana Piwnika. W Polsce otrzymał przydział do Oddziału V Komendy Głównej AK, odpowiedzialnej za odbiór zrzutów lotniczych kolejnych ekip cichociemnych. W 1942 roku KG AK  skierowała „Ponurego” jako dowódcę  na II odcinek Wydzielonej Organizacji Dywersyjnej „Wachlarz” w okolice Równego. 31 grudnia 1942 roku Komendant Główny AK gen. bryg. Stefan Rowecki „Grot”, mianował „Ponurego” dowódcą operacji odbicia 3 ludzi z więzienia w Pińsku. Akcja odbyła się 18 stycznia 1943 roku, uwolnionych więźniów przetransportowano do Warszawy. Za jej  wykonanie „Ponury” został odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari. Akcja pińska była uznana za wzorcową oraz na jej podstawie prowadzono szkolenia dywersji. Po rozwiązaniu „Wachlarza” Jan Piwnik został instruktorem szkoły dywersji „Zagajnik” zorganizowanej przez Kierownictwo Dywersji (Kedyw)  KG AK.4 czerwca 1943 roku  „Ponury” został mianowany szefem Kedywu Okręgu Radomsko - Kieleckiego AK „Jodła”. Z cichociemnymi por. „Czarką”, por. Eugeniuszem Kaszyńskim „Nurtem”, ppor. Waldemarem Szwiecem „Robotem” oraz innymi oficerami, m.in.por. Stanisławem Pałacem „Mariańskim”, por. Marianem Janikowskim „Kmicicem”, ppor. Marianem Świderskim „Dzikiem”, scalił  samodzielne oddziały partyzanckie na terenie Gór Świętokrzyskich. W ten sposób powstały Zgrupowania Partyzanckie AK „Ponury”, jedne z najsłynniejszych oddziałów Polskiego Państwa Podziemnego. Za swoją siedzibę przyjęli  Wzgórze 326 (tzw. „Kropka”) w pobliżu  Wykusu w Puszczy jodłowej w Górach Świętokrzyskich. „Ponury” podzielił oddział na 3 zgrupowania pod dowództwem „Nurta”, „Robota” i „Mariańskiego”. W okresie od czerwca do października 1943 roku zgrupowania, w sile około 350 żołnierzy wsławiły się wieloma  akcjami dywersyjnymi na terenie Kielecczyzny. Z inicjatywy Jana Piwnika w niemieckiej fabryce uzbrojenia w Suchedniowie – w celu dozbrojenia partyzantów – została zapoczątkowana tajna produkcja kopii angielskich pistoletów maszynowych Sten, którą prowadził inż. Kazimierz Czerniewski  ps. „Korebko”. Do najsłynniejszych działań bojowych „Ponurego” należy zaliczyć akcje na transporty kolejowe w Łącznej z 2 na 3 lipca 1943 roku, Berezowie z 12 na 13 lipca 1943 roku, Wąsoszy koło Końskich  z 19 na 20 sierpnia, Wólce Plebańskiej 4 września 1943 roku oraz zdobycie Końskich z 31sierpnia na 1września 1943 roku. Wiele inicjatyw AK zostało zniweczonych przez oficera zgrupowań, ppor. Jerzego Wojnowskiego „Motora”, który jednocześnie był agentem Gestapo. Jego donosy spowodowały obławy na oddział, a także straty w ludności cywilnej sprzyjające AK. Oddział „Ponurego” nie byłby w stanie funkcjonować samodzielnie, gdyby nie pomoc ze strony ludności cywilnej. Niemal każda wieś w Górach Świętokrzyskich pomagała leśnemu wojsku. Największej pomocy udzielali mieszkańcy Michniowa. Za swoją ofiarność z 12 na 13 lipca 1943 roku wieś została spacyfikowana przez hitlerowców. Zginęły 203 osoby. Ogółem Zgrupowania „Ponurego” stoczyły kilkanaście bitew, w czasie których znacznie przeważające siły niemieckie ponosiły większe straty niż partyzanci; wykonywały wyroki śmierci na konfidentach gestapo i bandytach; przeprowadziły szereg akcji dywersyjnych, sabotażowych i ataków na obiekty niemieckie. Duża liczba działań dywersyjnych doprowadziła do konfliktu z Komendą Okręgu AK „Jodła”. „Ponury” zrezygnował z dowodzenia nad Kedywem okręgu, a w grudniu 1943 roku został odwołany  z funkcji komendanta Zgrupowań  Partyzanckich AK „Ponury”. W pierwszych dniach stycznia 1944 roku dotarł do Warszawy. 2 stycznia 1944 roku Komenda Okręgu przesłała "Ponuremu" odpis rozkazu komendanta głównego AK - gen. „Bora” - Tadeusza Komorowskiego odwołującego go z dowodzenia zgrupowaniami. Na początku lutego 1944 roku otrzymał przydział do Okręgu Nowogródzkiego AK „Nów”. Objął komendę nad oddziałem partyzanckim Obwodu AK Szczuczyn. W ramach akcji „Burza” oddział został przemianowany na VII batalion 77 Pułku Piechoty Legionów AK. Pod komendą „Ponurego” oddział rozrósł się do około 700 żołnierzy, dobrze wyszkolonych i uzbrojonych. W kampanii partyzanckiej na ziemi lidzkiej wsławił się m.in. zdobyciem Wasiliszek 15 czerwca 1944 roku i Szczuczyna 29 czerwca 1944 roku oraz rozbiciem punktów oporu w Jachnowiczach 8 czerwca 1944 roku i Jewłaszach 16 czerwca 1944 roku. Jan Piwnik poległ 16 czerwca 1944 roku podczas udanego natarcia na niemiecki stützpunkt w Jewłaszach, pochowany został w Wawiórce koło Lidy. Pośmiertnie został awansowany do stopnia majora i odznaczony, po raz drugi Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari V klasy.

      17 września 1987 roku po 18 latach starań rodziny i kombatantów, prochy majora Jana Piwnika zostały sprowadzone z Nowogródczyzny w rodzinne Góry Świętokrzyskie. W dniach 10 - 12 czerwca 1988 roku w uroczystym pogrzebie po raz ostatni Jan Piwnik odwiedził rodzinny dom w Janowicach, Nagorzyce, Michniów, Wykus, Rataje, by spocząć w krypcie klasztoru ojców Cystersów w Wąchocku. Przez Prezydenta na Uchodźstwie odznaczony został Złotym Krzyżem Virtuti Militari IV klasy.

        W październiku 2010 roku Bronisław Komorowski odznaczył „Ponurego” Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. W dniu 31 października 2012 roku Minister Obrony Narodowej Tomasz Siemoniak awansował pośmiertnie Jana Piwnika „Ponurego” do stopnia pułkownika. 12 grudnia 2012 r. w Belwederze z udziałem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego odbyła się uroczystość poświęcona Janowi Piwnikowi, kawalerowi Orderu Wojennego Virtuti Militari, cichociemnemu, legendarnemu dowódcy partyzanckiemu Armii Krajowej na terenie Gór Świętokrzyskich i Nowogródczyzny. Podczas uroczystości Prezydent RP przekazał Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Rodzinie Jana Piwnika, pośmiertnie nadany za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Order odebrała siostrzenica Alicja Sokołowska. Prezydent Bronisław Komorowski podkreślał, że: „postać „Ponurego” jest symboliczna dla całego polskiego podziemia, Państwa Podziemnego, dla całego pokolenia żołnierzy Armii Krajowej”. Powiedział – „dla Mnie „Ponury” jest symbolem trudnej, dramatycznej, ale jednocześnie prowadzonej w sposób niesłychanie umiejętny walki o Polskę, do końca”.  W uroczystości wzięli  udział uczniowie z naszej szkoły wraz z pocztem  sztandarowym, kombatanci i osoby zaangażowane w pielęgnowanie pamięci o „Ponurym".

Biuletyn Informacji Publicznej

Zegar

Kalendarium

Lista wydarzeń w miesiącu Kwiecień 2024 Brak wydarzeń w tym miesiącu.

Imieniny